

โครงการพัฒนาชนบทเชิงพื้นที่
ประยุกต์แนวพระราชดำริฯ
ความเป็นมา
ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ที่ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจนานัปการเพื่อประโยชน์สุขของพสกนิกรมาโดยตลอด สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์จึงได้จัด “โครงการเฉลิมพระ เกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา และ ๘๐ พรรษา” โดยคัด เลือกพื้นที่เป้าหมายซึ่งอยู่ในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของพระบาท สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ โดยมีลักษณะเป็นอ่างเก็บน้ำ และมีพื้นที่รับประโยชน์จากโครงการระหว่าง ๒๐๐ – ๑,๐๐๐ ไร่ เพื่อนำมาต่อยอดและขยายผลตามแนวทางพระราชดำริในหลักองค์ความรู้ ๖ มิติ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ประกอบด้วย องค์ความรู้ด้านน้ำ ดิน เกษตร พลังงานทดแทน ป่า และ สิ่งแวดล้อม ซึ่งจะเป็นการ พัฒนาชนบทเชิงพื้นที่ ประยุกต์แนวพระราชดำริ (Area-based Rural Development Program (applied from His Majesty the King’s initiatives)) (อ้างอิงจาก: ท่านผู้หญิงบุตรี วีระไวทยะ) โดย คำนึงถึงภูมิสังคมของชุมชนเป็นสำคัญ ซึ่งจะก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ประชาชนที่อาศัยในพื้นที่โดยรอบอ่างเก็บ น้ำ และจะนำไปสู่การสร้างความสมดุลและยั่งยืนของการพัฒนาอย่างแท้จริง โดยในการนี้ สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ ได้คัดเลือกพื้นที่เป้าหมายเพื่อดำเนินโครงการเฉลิมพระเกียรติฯ คือ อ่างเก็บน้ำบ้านพุสวรรค์
สำหรับการจัดทำโครงการเฉลิมพระเกียรติฯในครั้งนี้ ได้ยึดหลักการทรงงานของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว 3 ประการ คือ “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา” มาเป็นแนวทางการดำเนินงานในพื้นที่เป้าหมาย โดยคณะทำงานได้ศึกษาวิธีการพัฒนาพื้นที่ตามแนวทางของโครงการปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราช ดำริ เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปในแนวทางเดียวกัน ซึ่งเน้นความสำคัญในเรื่อง “การระเบิดจากข้างใน” โดยหลักการดังกล่าวตระหนักถึงการพัฒนาภายใต้พื้นฐานความต้องการของประชากรใน ชุมชนเป็นสำคัญ นอกจากนี้ยังต้องอาศัยความเข้มแข็งของชุมชนเป็นแรงผลักดันให้เกิดผล สัมฤทธิ์ในการพัฒนาอย่างยั่งยืน ซึ่งจากการสำรวจพื้นที่ และศึกษาข้อมูลทางภูมิประเทศ ภูมิศาสตร์ และภูมิสังคมของชุมชน หมู่ที่ 1 ตำบลพุสวรรค์ พบว่า มีลักษณะเด่นในด้านความเข้มแข็งของผู้นำชุมชน และความร่วมมืออันดีจากชาวบ้าน แต่ปัญหาส่วนใหญ่เกี่ยวกับการขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตร และอุปโภคบริโภค รวมทั้งยังขาดความรู้ในหลายๆ ด้านที่จะพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ซึ่งการดำเนินโครงการเฉลิมพระเกียรติฯ ในพื้นที่ดังกล่าว ได้ประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการร่วมบูรณาการความรู้ในหลากหลายแขนง เพื่อพัฒนาสภาพพื้นที่ทางกายภาพ และส่งเสริมความรู้แก่คนในชุมชนให้มีการดำเนินชีวิตตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอ เพียง เพื่อให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองได้ และมีความเป็นอยู่ที่ยั่งยืน








ความสำคัญของโครงการฯ
วัตถุประสงค์ของโครงการฯ
-
เพื่อเฉลิมพระ เกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา ๘๔ พรรษา และ ๘๐ พรรษา
-
เพื่อต่อยอดและขยายผลตามแนวทางพระราชดำริในหลักองค์ความรู้ ๖ มิติ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งประกอบด้วย องค์ความรู้ด้านน้ำ ดิน เกษตร พลังงานทดแทน ป่า และ สิ่งแวดล้อม ในพื้นที่บริเวณอ่างเก็บน้ำบ้านพุสวรรค์ ตำบลพุสวรรค์ อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี
การจัดทำโครงการในครั้งนี้ เป็นการพัฒนาชนบทเชิงพื้นที่ ประยุกต์แนวพระราชดำริ โดยขยายผลให้ครอบคลุมคุณประโยชน์ในหลักองค์ความรู้ ๖ มิติ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งจะส่งผลดีต่อสภาพภูมิสังคม และคุณภาพชีวิตของชาวบ้านในชุมชนบ้านพุสวรรค์ และชุมชนใกล้เคียง โดยส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนให้เป็นผู้คิดริเริ่ม แนวทางการพัฒนา และลงมือปฏิบัติด้วยตนเอง ร่วมทั้งการปลูกจิตสำนึกในการเป็นเจ้าของพื้นที่ การรู้รักสามัคคี และมีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชนให้สอดคล้องกับสภาพภูมิสังคมอย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ ผลสำเร็จของโครงการฯที่เกิดขึ้น ยังสามารถนำไปเป็นต้นแบบของการพัฒนาชุมชนบริเวณใกล้เคียง หรือชุมชนอื่นๆ อย่างยั่งยืนต่อไป













